सामाजिक सञ्जाल र रङ्गभेद : छालाको रङको कारण नवविवाहित जोडी ट्रोलको निशानामा

नयाँ दिल्ली । ११ वर्षअघि कलेजमा भेट भई प्रेममा परेका ऋषभ राजपूत र सोनाली चौकसेले गत महिना विवाह गरे। उनीहरूको विवाहका तस्बिर र भिडियोहरू सामाजिक सञ्जालमा सार्वजनिक भएसँगै, बधाईका सन्देशहरूको साटो ट्रोल तथा मिमहरूले भरिएका नकारात्मक टिप्पणीहरू आउन थाले।

भारतमा गोरो छालाप्रतिको मोह निकै बढी रहेको सन्दर्भमा, मध्य प्रदेशका बेहुला ऋषभलाई उनको ‘अश्वेत छालाको रङ’ को लागि अनलाइनमा तीव्र रूपमा अपमान गरियो र नराम्रा नामहरूले बोलाइयो। ट्रोलहरूले बेहुली सोनालीलाई पनि छोडेनन्। धेरैले उनले ऋषभसँग ‘पैसाको लागि विवाह गरेको’ भन्दै टिप्पणी गरे।

एक टिप्पणीकर्ताले ‘उनलाई कुनै बाध्यता परेको हुनुपर्छ’ भनेर लेखे, भने अर्कोले उनी यस्तो पतिसँग खुसी हुन नसक्ने सङ्केत गरे। कतिपयले सोनालीलाई ‘गोल्ड-डिगर’ (धनको लोभी) को आरोप लगाउँदै उनले सम्पत्ति वा राम्रो सुविधासहितको सरकारी जागिरको लागि विवाह गरेको दाबी गरे। एक टिप्पणीमा त ऋषभ राजपूतका बुबा ‘सरकारी मन्त्री हुनुपर्छ’ भन्ने आशय व्यक्त गरिएको थियो।

नोभेम्बर २३ मा विवाह बन्धनमा बाँधिएका यो जोडी ट्रोलिङका कारण भाइरल बनेका छन् र उनीहरूले त्यसको कडा जवाफ दिएका छन्। पछिल्ला दुई हप्तामा स्थानीय मिडियाले उनीहरूसँग लगातार अन्तर्वार्ता लिएका छन्।

जबलपुरस्थित घरबाट बीबीसी हिन्दीसँग कुरा गर्दै ऋषभ राजपूतले भने, ‘मानिसहरूले ठट्टा र मिमहरू बनाइरहेका थिए, र यो एकदमै गलत लाग्यो। यो हाम्रो खुसीको क्षण थियो जसको लागि हामीले धेरै वर्ष पर्खिएका थियौँ। तर जब मैले मानिसहरूको प्रतिक्रिया देखेँ, म साँच्चै छक्क परेँ।’

सोनाली गोरी र ऋषभ कालो रङको भएको कारण ११ वर्षको सम्बन्धमा कसैले पनि उनीहरू ‘नमिल्ने जोडी’ हुन् भनेर नभनेको उनले बताए। निजी कम्पनीमा काम गर्ने यो जोडीलाई यी नराम्रा टिप्पणीहरूले निकै चिन्तित बनायो।

सोनालीले यस्ता टिप्पणीहरूले आफूलाई ‘अप्ठ्यारो’ लाग्ने स्वीकार गरिन्। ‘हामीलाई मानिसहरूले यसरी हेरिरहेका छन् कि भनेर सोच्न बाध्य भइन्छ। जब उनीहरूले उहाँको बारेमा नराम्रो कुरा गर्छन् वा मलाई ‘गोल्ड-डिगर’ भन्छन्, त्यसले मलाई रिस उठ्छ,’ उनले भनिन्।

ट्रोलहरूलाई जोडीको जवाफ

ऋषभले इन्स्टाग्राममा एक पोस्टमार्फत ट्रोलहरूलाई जवाफ दिएका छन्, ‘तपाईंहरूलाई निराश पारेकोमा माफ गर्नुहोस्। म सरकारी कर्मचारी होइन, तर म आफ्नो परिवारको लागि कडा मेहनत गर्छु र उनीहरूलाई राम्रो जीवन दिन चाहन्छु।’

उनले सोनालीले आफूसँग केही नहुँदा कलेजबाटै प्रेम गरेको र आजसम्म हरेक राम्रो र नराम्रो क्षणमा आफूसँगै उभिएको बताए। ‘मानिसहरूको नकारात्मक विचारले मलाई केही फरक पार्दैन,’ उनले लेखे।

ऋषभले आफ्नो जीवनभर रङ्गभेदको सामना गरेको उल्लेख गर्दै लेखेका छन्, ‘मलाई थाहा छ मेरो छालाको रङ गाढा छ। तर मेरी श्रीमतीको नजरमा, म सबैभन्दा राम्रो पति बन्ने प्रयास गर्दैछु, र त्यो नै सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण हो। मेरो परिवारको बारेमा गलत बोल्नु आवश्यक छैन।’

कलेजको कक्षामा सन् २०१४ मा भेटेका यो जोडी भन्छन्, बाहिरी मानिसले उनीहरूको जीवनको मूल्याङ्कन गर्नुहुँदैन। ‘हाम्रो सम्बन्ध एक वर्षपछि सुरु भयो र हामीलाई थाहा थियो कि एक दिन हामी विवाह गर्नेछौँ। हाम्रो सम्बन्धलाई ३० सेकेन्डको भिडियो हेरेर टिप्पणी गर्नेहरूलाई यो थाहा छैन कि यसले हामीले लगाएको ११ वर्षको कडा परिश्रमलाई कैद गर्दछ,’ ऋषभले भने।

अन्तर्वार्ताहरूमा जोडीले रङ्गभेदको मुद्दालाई पनि उठाएका छन्। सोनालीले सोध्छिन्, ‘हामी भारतमा बस्छौँ जहाँ विभिन्न क्षेत्रका मानिसहरूको छालाको रङ फरक हुन्छ। गोरो छालाले कसैलाई राम्रो मानिस बनाउँदैन। त्यसो भए, हामी कसैलाई उसको छालाको रङको आधारमा कसरी न्याय गर्न सक्छौँ ?’

ऋषभले भारतका करिब ७०-८०% मानिसहरूको छालाको रङ अश्वेत भए पनि ‘गोरो नै राम्रो’ भन्ने मानसिकतालाई बदल्ने समय आएको बताए। आफूहरू नमिल्ने जोडी भएको बताउनेहरूका लागि उनको प्रश्न छ, ‘जब तपाईंहरू हामीलाई हेर्नुहुन्छ, के हामी तपाईंलाई थोरै पनि दुःखी देखिन्छौँ ? देखिँदैनौँ। किनभने हामीसँग धेरै मानिसहरूसँग नभएको कुरा छ। मसँग उनी छिन् र उनीसँग म।’

-बीबीसी